Woudagemaal

Vlak buiten Lemmer ligt een monument van de waterbeheersingstechniek. Al sinds 1920 levert het een belangrijke bijdrage om te voorkomen dat het Friese land bij hevige regenval overstroomt. In het winterhalfjaar komt het enkele malen in werking om in enkele dagen een geweldige hoeveelheid overtollig water uit de Friese boezem naar het IJsselmeer te pompen.

Pompen
De pompcapaciteit is ongeveer 4 miljoen liter water per minuut, ofwel in twee etmalen de hele inhoud van het Sneeker meer. Dit gemaal is genoemd naar Ir. D.F. Wouda, die als hoofdingenieur van de Provinciale Waterstaat, samen met Ir. Dijxhoorn verantwoordelijk was voor ontwerp en uitvoering. Het is het enige stoomgemaal ter wereld, dat zijn oorspronkelijke functie heeft behouden.

Gemalen
Weliswaar zijn er inmiddels in Friesland moderne gemalen opgericht, maar nog steeds wordt het Woudagemaal bij hoge waterstanden aangezet. Na zes uur opstarten en opwarmen draait de inmiddels 80 jaar oude machine op volle toeren. En dat is een magnifiek gezicht. In de machinehal draaien vier enorme vliegwielen tussen acht centrifugaalpompen. Samen met de zogenaamde tandem-compound stoommachines spelen zij een ritmisch concert. Ook in het ketelhuis en in de kelder klinkt het geluid van een industrieel verleden.

Unesco
Omdat het respectabele Woudagemaal een belangrijke praktische functie in de Friese waterhuishouding heeft, wordt het door een vaste technische ploeg bediend en onderhouden. De machines lopen loepzuiver, alsof ze net afgeleverd zijn. Geen wonder dat de Unesco het perfect bewaard gebleven gemaal recentelijk op de Werelderfgoedlijst heeft gezet. Een enorme eer, die echter ook tot nadenken over de toegankelijkheid van dit monument heeft geleid. Bij extreem hoge waterstanden wordt het gemaal in bedrijf gesteld . Het is dan open van 10.00 tot 18.00 uur en er worden dan continu rondleidingen gegeven.