In Veenhuizen staat een uniek museum over een onderwerp dat ons allen aangaat: misdrijven, strafwetten en de toepassing daarvan in heden en verleden. Het Gevangenismuseum laat zien hoe wij in Nederland vanaf ca. 1600 mensen straften die zich niet aan regels en normen hielden. In het museum kan de bezoeker van alles ervaren en beleven.
Verschillende vormen van straffen en gevangenissen komen aan bod. Waargebeurde, persoonlijke verhalen van beruchte criminelen, zoals dat van gifmengster Rebecca Nepping, zijn te beluisteren. Nepping stierf in 1812 op de guillotine. Nagebouwde ruimtes, zoals een cachot, een slaapkooi en een op schaal gemaakte koepelgevangenis, brengen het onderwerp op een aansprekende manier tot leven. In een gereconstrueerde rechtszaal kan de bezoeker, gehuld in toga, een fictieve rechtszaak volgen en zelf uitspraak doen.
Boeien en kooien
De vele bijzondere objecten van het Gevangenismuseum in Veenhuizen, zoals ijzeren hand -en voetboeien, originele slaapkooien, historische tekeningen en documenten, zijn afkomstig uit gevangenissen en musea uit het hele land. Verschillende interieurs tonen hoe het leven in Veenhuizen en de daar gevestigde gestichten was. In een apotheek, vroeger gehuisvest in een pand met de geveltekst 'Bitter en Zoet', staan originele attributen die werden gebruikt bij de verzorging van gedetineerden en personeel. De meubels van de directiekamer zijn allemaal gemaakt door bewoners van de gestichten. Ook de maquette van het Tweede Gesticht, het museumgebouw zelf, dat uit ca. 1900 stamt, is van de hand van een gedetineerde. Deze en andere maquettes en plattegronden tonen verschillende bouwstijlen van gevangenissen in Nederland.
Van vroeger tot nu
Het Gevangenismuseum kijkt niet alleen naar het verleden van straf en rechtspraak, maar ook naar het heden. Zo besteedt het aandacht aan de moderne gevangenis, aan jeugddetentie en aan TBS- klinieken Hoe ziet een gewone dag van een gedetineerde er bijvoorbeeld uit? Wat is TBS eigenlijk? Wat ervaart een jongere in een justitiële jeugdinrichting? De bezoeker kan zelf ervaren hoe het voelt om te zijn opgesloten in een gevangeniscel.
Ook voor kinderen
Om het Gevangenismuseum ook voor kinderen toegankelijk te maken, duikt het stripfiguurtje Lange Leo overal in het museum op en wijst het bijzondere voorwerpen in het museum aan. Een speciale kinderlijn maakt deel uit van twee speurtochten voor verschillende leeftijdscategorieën. Voor scholen zijn speciale lespakketten ontwikkeld. Het basisschoolpakket gaat over gevangenissen en over Veenhuizen.
Tip
Elke zondag kun je meerijden in de boevenbus.
